بررسی ارتباط بین شاخص های محیط کاری پرستاران و ابعاد فرسودگی شغلی آنان در بیمارستان های عمومی آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران

زمینه و هدف: در یک سازمان سالم، سلامت جسمی و روانی کارکنان به همان اندازه مهم و مورد توجه مدیریت سازمان است که تولید و بهره­وری مورد تأکید قرار می­گیرد. فرسودگی شغلی، محصول استرس طولانی مدت در محل کار می ­ باشد. علائم این سندرم زمانی آشکار می ­ شود که توانایی ­ های فرد برای تقاضاهای محیط کار کافی نباشد. خستگی عاطفی، زوال شخصیت و احساس فقدان موفقیت فردی، سه بعد مختلف فرسودگی شغلی می ­ باشند. در این مطالعه، ضمن بررسی محیط کار پرستاران از لحاظ مشارکت پرستاران در امور، طرح ­ ریزی کیفیت مراقبت پرستاری، رهبری و پشتیبانی مدیریت از پرستاران، کفایت منابع و پرسنل و مطلوبیت روابط پزشک ـ پرستار، به بررسی تأثیر شرایط محیط کار آنان بر میزان بروز ابعاد مختلف فرسودگی شغلی در آن ­ ها پرداختیم.   روش بررسی: پژوهش انجام شده از نوع مطالعات توصیفی - تحلیلی می ­ باشد که به ­ صورت مقطعی و جهت بررسی تأثیر محیط کاری پرستاران بر ابعاد فرسودگی شغلی آنان در بیمارستان ­ های آموزشی و عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال1386 انجام شده است. تعداد241 پرستار از این جمعیت(با سطح اطمینان 95%، توان آزمون80% و ریزش 30%) به ­ طور تصادفی انتخاب شدند. جهت جمع ­ آوری داده ­ ها از دو پرسشنامه شاخص محیط کار پرستاری و فرسودگی شغلی استفاده گردید که توسط پرستاران بخش ­ های داخلی و جراحی تکمیل شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ­ ها از نرم ­ افزار 5/11 spss و رگرسیون لجستیک استفاده شد.   یافته ­ ها: نتایج پژوهش نشان دادند که نوع بیمارستان و جنسیت بر روی فراوانی احساس فقدان موفقیت فردی تأثیردارند. شدت احساس فقدان موفقیت فردی از متغیر نوع بیمارستان تأثیر می ­ پذیرد. کاهش مشارکت در طرح ­ ریزی کیفیت مراقبت(326/2 =or )، رهبری و پشتیبانی مدیریت ضعیف(553/4 =or ) و روابط محدود و ضعیف پزشک-پرستار(339/1 = or) بر روی فراوانی زوال شخصیت تأثیر منفی می ­ گذارند. شدت زوال شخصیت از کاهش متغیر طرح ­ ریزی کیفیت مراقبت(310/3 or= ) تأثیر منفی می ­ پذیرد. فراوانی خستگی عاطفی از رهبری و پشتیبانی مدیریت ضعیف(152/2 =or )، و در نهایت، شدت خستگی عاطفی از کاهش مشارکت در طرح ­ ریزی کیفیت مراقبت(838/3 =or ) و عدم کفایت منابع(440/2 = or) و روابط محدود پزشک-پرستار(552/2 = or) تأثیر منفی می ­ پذیرند. همچنین، نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که با توجه به خطای معیار، کلیه ­ی روابط فوق الذکر، مستقیم می ­ باشند یعنی با افزایش یکی، دیگری نیز افزایش می ­ یابد.   نتیجه گیری: در نهایت می ­ توان گفت که نوع و تعداد بیماران مراجعه کننده به بیمارستان ­ های مورد بررسی، استفاده از الگو ­ های کاری قابل انعطاف، استقبال از ایده ­ های کاری جدید، استفاده از کار تیمی، مشارکت دادن پرستاران در امور بیمارستان، فراهم بودن فرصت ­ های آموزشی و ارتقای شغلی، وجود حمایت ­ های مدیریتی و غیره، بر میزان فراوانی و شدت ابعاد فرسودگی شغلی پرستاران تأثیرگذار هستند.